Okres świąteczny i ferie zimowe to czas, gdy wiele osób podróżuje. Czasem trzeba pokonać wiele kilometrów samochodem, autobusem, czy też samolotem. Nie wszyscy dobrze znoszą podróże. Są osoby cierpiące na tak zwaną chorobę lokomocyjną. Co piąty podróżny cierpi z powodu mniej lub bardziej nasilonych objawów choroby lokomocyjnej, zwanej inaczej kinetozą.
Objawami choroby lokomocyjnej są przede wszystkim nudności i wymioty, zawroty i bóle głowy. Ponadto skóra blednie, jest spocona. Inne objawy, które występują to obfite ślinienie się, senność, uczucie zmęczenia, czasem zaburzenia rytmu serca oraz ogólny dyskomfort.
Dolegliwości pojawiają się zwykle podczas:
Zaburzenie jest wywołane nadmiernym pobudzeniem przez ruch pojazdu narządu przedsionkowo-ślimakowego (błędnika), który znajduje się w uchu. Organizm nie jest czasem w stanie powiązać sprzecznych sygnałów od różnych zmysłów. Błędnik w uchu przekazuje do układu nerwowego informacje o ruchu i szybkości (rejestruje przyspieszenia pojazdu), podczas gdy zmysł wzroku wyraźnie odbiera i przekazuje do układu nerwowego informację pozostawania w miejscu (w samochodzie, w autobusie). Mówiąc w pewnym uproszczeniu, organizm nie jest w stanie powiązać sprzecznych informacji pochodzących od różnych zmysłów. Powstaje pewien chaos informacyjny, co uruchamia wiele reakcji obronnych (głównie ze strony autonomicznego układu nerwowego), które dla organizmu oznaczają początek choroby lokomocyjnej.
Choroba lokomocyjna bardzo często występuje u dzieci. Jest to związane z niedojrzałością szlaków nerwowych, co nasila wspomniany „chaos informacyjny”. Dzieci najczęściej wyrastają z tego typu dolegliwości, a ich występowanie w dzieciństwie nie oznacza, że dolegliwości będą się powtarzać podczas każdej jazdy.
Powodem wystąpienia objawów kinetozy mogą być również czynniki psychiczne. Niektórzy nie skarżą się na dolegliwości (np. nudności, zawroty głowy), jeśli podczas jazdy mają uwagę zaprzątniętą zajęciami wymagającymi skupienia lub interesującą rozmową. Natomiast stres i myślenie o tym, że za chwilę mogą wystąpić objawy kinetozy może prowokować wystąpienie objawów.
Osoby mające dolegliwości związane z chorobą lokomocyjną powinny:
Oczywiście z pomocą przychodzi medycyna. Istnieją środki farmaceutyczne, łagodzące dolegliwości związane z chorobą lokomocyjną. Przed podróżą osobom wrażliwym można podać odpowiednie preparaty. Hamują one nadmierną aktywność układu autonomicznego, co blokuje wystąpienie nieprzyjemnych objawów choroby lokomocyjnej. O zastosowaniu leku decyduje lekarz. Wszystkie leki powinny być stosowane ściśle według zaleceń lekarskich, z uwagi na działania niepożądane, jakie mogą powodować. Niektórych leków nie można stosować u dzieci, kobiet w ciąży i karmiących.
Skutecznym lekiem jest dimenhydrynat (w Polsce preparat Aviomarin), który należy zażyć na 30 minut przed podróżą, jednak lek ten powoduje skutki uboczne w postaci senności, rzadko występuje obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, nie należy stosować go u kobiet w ciąży oraz u dzieci do 2 r. ż., ani podczas prowadzenia pojazdów.
Innym lekiem jest prometazyna (w Polsce preparat Diphergan, sprzedawany na receptę). Działania niepożądane podobne jak w przypadku dimenhydrynatu, nie stosować u dzieci poniżej 1 r. ż.
Na rynku dostępne są także bezpieczniejsze i pozbawione działań ubocznych środki pochodzenia roślinnego (w Polsce są to preparaty Avioplant, Lokomotiv, Zingerek), które zawierają w swoim składzie sproszkowane kłącze imbiru.
Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys wiedzy o chorobie lokomocyjnej. W przypadku uporczywych i częstych dolegliwości związanych z kinetozą, nieustępujących po zastosowaniu przedstawionych powyżej czynności profilaktycznych, należy udać się do lekarza. Lekarz ma wiedzę dotyczącą chorób, ich profilaktyki i leczenia. Tylko porada lekarska oparta na osobistym zbadaniu pacjenta, wywiadzie chorobowym i badaniach dodatkowych zawsze gwarantuje postępowanie bezpieczne, takie, które może dać pożądany efekt zdrowotny.