To schorzenie jest jednym z największych problemów nastolatków. U wielu z nich pojawiają się wypryski spowodowane „burzą hormonów” w okresie dojrzewania. Nie jest to choroba niebezpieczna i bolesna, ale jednak jest chorobą uciążliwą i zdecydowanie negatywnie wpływającą na samopoczucie młodego człowieka, poprzez swój wpływ na wygląd zewnętrzny. Trądzik (a zwłaszcza jego ciężkie postacie) może mieć duży wpływ na psychikę i powodować czasem nawet agresję, nieufność, a także niedowartościowanie.
Trądzik pojawia się przede wszystkim tam, gdzie znajduje się dużo gruczołów łojowych - na twarzy i plecach. Objawia się grudkami i krostami, których młodzi ludzie starają się pozbyć za wszelką cenę.
Przyczyna trądziku nie jest jeszcze całkowicie wyjaśniona, wiadomo, że ważne jest dziedziczenie skłonności do trądziku, czyli podłoże genetyczne.
W tym schorzeniu ujście gruczołów łojowych ulega zamknięciu w wyniku nadmiernego rogowacenia. W konsekwencji następuje rozciągnięcie gruczołu łojowego poprzez gromadzenie się wydzieliny i zasiedlenie bakteriami, które powodują stan zapalny i ropienie. Może dochodzić do zniszczenia tkanki skórnej i powstawania trudnych do zlikwidowania blizn.
Niewątpliwą rolę w rozwoju opisywanej choroby odgrywają hormony płciowe, zwłaszcza androgeny. Komórki gruczołów łojowych mają receptory dla androgenów, których pobudzenie nasila łojotok Trądzik pospolity jest zależny od nadmiernej produkcji łoju związanej z przestrojeniem hormonalnym w okresie pokwitania. Może nasilać się lub być wręcz wywołany przez hormony kory nadnerczy (poprzez ich działanie androgenne).
Do niedawna sądzono, że dieta ma wpływ na pojawianie się i przebieg leczenia tego schorzenia. Obecnie przeważa pogląd, że dieta nie ma właściwie wpływu na tę chorobę. Najważniejsze jest, aby pożywienie było zdrowe i pełnowartościowe.
Są czynniki mogące nasilać objawy trądziku. Należą do nich:
W okresie dojrzewania chłopcy chorują częściej. Częściej również chorują dzieci rodziców, którzy również cierpieli na tego typu problemy w młodości.
Postać łagodna może trwać około czterech lat, ale zmiany skórne mogą utrzymywać się nawet przez około 10 lat, ustępując między 20 a 30 rokiem życia. Zdarzają się również przypadki, że trądzik ustępuje dopiero po 40 - tym roku życia.
Trądzik może mieć wiele postaci. Najłagodniejsze są prawie niewidoczne, mogą to być też duże zmiany ropne i guzowate stany zapalne.
Leczeniem trądziku powinien zająć się lekarz dermatolog, uwzględniając nasilenie i przebieg choroby. Dermatolog będzie umiał prawidłowo ocenić, czy w danej postaci trądziku wystarczy leczenie miejscowe, jakimi preparatami należy przeprowadzić leczenie, czy należy włączyć preparaty o działaniu ogólnym. Celem takiej terapii jest unormowanie produkcji łoju (ale nie odtłuszczenie skóry), zapobieganie reakcjom zapalnym i tworzeniu się ewentualnych blizn, usuwanie zaskórników i zapewnienie odpowiedniego poziomu nawilżenia skóry.
W leczeniu trądziku stosuje się leki do użytku zewnętrznego służące do udrożnienia gruczołów łojowych, jednocześnie stosowane są antybiotyki w celu unieszkodliwienia bakterii odpowiedzialnych za stan zapalny. Jest to kuracja niezbędna i konieczna. Działania uboczne antybiotyków stosowanych w leczeniu trądziku są niewielkie. Podstawą zawsze jest prawidłowe oczyszczanie skóry i jej pielęgnacja.
W leczeniu ogólnym (doustnie) lekarz zalecić może antybiotyki (zwykle tetracyklinę, erytromycynę). Antybiotyki stosuje się według określonych schematów, w dawkach nieco innych niż w zakażeniach bakteryjnych, zwykle przez wiele tygodni, a nawet miesięcy. Dodatkowo stosuje się witaminy działające przeciwłojotokowo: PP, B2, C (należy unikać nadmiaru witaminy B12, gdyż ona sama może czasem wywoływać objawy trądzikowe). W ciężkich postaciach choroby stosuje się retinoidy, czyli (w Polsce preparat Roaccutane). Izotretinoinę należy przyjmować pod ścisłą kontrolą lekarza (możliwość poważnych działań ubocznych)! Korzystne działanie w leczeniu trądziku mają także sole cynku. Kobietom można zalecać preparaty hormonalne o działaniu antyandrogenowym – te preparaty również mogą być przyjmowane tylko pod ścisłą kontrolą lekarza.
W leczeniu miejscowym (czyli kremy, maści, płyny do użytku zewnętrznego) używa się do oczyszczania skóry roztworów spirytusowych zawierających tymol, mentol oraz kwas salicylowy. Istnieje również wiele preparatów gotowych zawierających antybiotyki, często w połączeniu z innymi składnikami (w Polsce np. Davercin, Klindacin T, Aknemycin). Ponadto są środki zawierające retinoidy (w Polsce np. Differin, Isotrex). Inną grupą są środki zawierające kwas azelainowy (w Polsce np. Acne-derm, Skinoren). Są też stosowane preparaty zawierające siarkę strąconą (w Polsce np. Acne-Sulf). Preparaty te po wywołaniu przejściowego podrażnienia zmniejszają czynność i wielkość gruczołów łojowych oraz rogowacenie ujść mieszków włosowych. Stosuje się je zwykle przez wiele tygodni. W tym czasie nie należy się opalać oraz używać kosmetyków i leków zawierających alkohol. W łagodnych postaciach trądziku pospolitego można samemu wypróbować preparaty kosmetyczne i słabo działające leki dostępne w aptekach bez recepty.
W leczeniu domowym można wykorzystać znane preparaty do mycia twarzy. O stosowaniu tego typu preparatów należy zawsze informować dermatologa, gdyż w połączeniu z niektórymi lekami mogą one powodować podrażnienie skóry. Wskazane jest także okresowe oczyszczanie skóry w gabinecie kosmetycznym. Rozpoczynając terapię trądziku w gabinecie dermatologicznym, nie zawsze należy spodziewać się szybkiego i całkowitego jego wyleczenia, ale systematyczne stosowanie się do zaleceń lekarza pozwoli na złagodzenie objawów.
Po zlikwidowaniu stanu zapalnego i udrożnieniu gruczołów problemem mogą być blizny po trądziku. Ich leczenie jest trudne i czasami bywa niemożliwe całkowite ich usunięcie. Jednak z czasem, gdy skóra już funkcjonuje normalnie blizny te bledną i ulegają spłaszczeniu, a tym samym stają się mniej widoczne.
Przede wszystkim stosować się do zaleceń lekarza dermatologa. Postępowanie powinno być ustalone indywidualnie. Twarz z objawami trądziku powinno się myć dwa razy dziennie, dziewczęta bezwzględnie powinny pamiętać o dokładnym zmyciu makijażu. Zalecone przez lekarza leki należy nakładać na całą powierzchnię twarzy, a nie tylko na miejsca zmienione chorobowo.
W leczeniu trzeba wykazać cierpliwość, aby było skuteczne musi być prowadzone systematycznie. Nie należy wyciskać krost, ponieważ mogą pozostać po nich blizny.
Powyższy artykuł daje jedynie ogólną wiedzę o problemie, jakim jest trądzik. Dane tutaj przedstawione mają jedynie wartość informacyjną i nie mogą zastąpić profesjonalnej porady lekarskiej. W przypadku problemów zdrowotnych i jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się po poradę do lekarza. Tylko porada lekarska oparta na osobistym zbadaniu pacjenta, wywiadzie chorobowym i badaniach dodatkowych zawsze gwarantuje postępowanie bezpieczne, takie, które może dać pożądany efekt zdrowotny.