Przed nami zima. To czas częstych upadków wskutek poślizgnięcia się na lodzie, śniegu, pokrytych zmarzniętą warstwą chodnikach lub podczas jazdy na nartach. Skutkami takich upadków są często ból, obrzęk, trudności z poruszaniem ręką lub nogą. Może dojść wtedy do stłuczenia, skręcenia lub zwichnięcia stawu, lub nawet złamania.
O stłuczeniu mówimy wtedy, gdy uraz dotyczy tkanek miękkich, to znaczy mięśni, skóry i tkanki podskórnej - objawia się wystąpieniem siniaków i krwiaka.
W wyniku urazu dochodzi do naciągnięcia, naderwania bądź też całkowitego zerwania więzadeł i/lub torebki stawowej, czyli włóknistych struktur mocujących i stabilizujących stawy.
Ma miejsce rzadziej niż skręcenie, polega na tym, że powierzchnie stawowe kości tworzących staw przemieszczają się względem siebie.
Przy dużej sile urazu może dojść do złamania kości.
Stłuczenie, skręcenie, zwichnięcie i złamanie mogą mieć podobne objawy. Zwykle jest to silny ból, obrzęk, krwiak, zaczerwienienie i ograniczona ruchomość kończyny. W przypadku złamania można zaobserwować zniekształcenie w osi kończyny i ruchomość patologiczną (czyli niewłaściwą). Ze względu na podobieństwo objawów trudno jest osobie, która doznała urazu określić własny stan. Jedynie lekarz może postawić rozpoznanie, po zbadaniu pacjenta, oraz wykonaniu zdjęcia radiologicznego (prześwietlenia). Właściwe rozpoznanie decyduje o sposobie leczenia.
Najczęściej spotykane są skręcenia stawów, zwłaszcza stawu skokowego i kolanowego. Powstają one na skutek niewłaściwego stąpnięcia. Może to mieć miejsce przy poślizgnięciu się na lodzie, niewłaściwym położeniu stopy na schodku, lub może być spowodowane stąpnięciem na krzywą płytką chodnikowa, w dziurę w chodniku, itp. Zwichnięcia i złamania są spotykane rzadziej, gdyż do ich powstania konieczna jest większa siła.
W normalnych okolicznościach by doszło do złamania musi zadziałać duża siła. Jednak gdy kość jest słaba, ma niewłaściwą strukturę, łatwo dochodzi do złamań, nawet przy banalnych urazach.
Osteoporoza to rozrzedzenie kości. Kość tym samym jest bardziej podatna na złamania. Osteoporoza dotyczy zwłaszcza kobiet po 50 roku życia. Dlatego też starsze panie są szczególnie narażone na kontuzje w okresie zimowym z racji możliwej osteoporozy a także często mniejszej sprawności fizycznej. Choroba przez wiele lat przebiega bezobjawowo i ujawnia się dopiero w momencie powstania złamania.
Osteoporozie zostanie poświęcona uwaga w następnym numerze Gazety.
Każdy próbuje uniknąć nieprzyjemnych okoliczności, jakimi są bez wątpienia urazy. Niestety, mimo ostrożności czasem zdarza się np. poślizgnięcie na oblodzonym podłożu. Jak wówczas postępować?
Gdy obrzęk narasta, ból nie ustępuje konieczna jest wizyta u lekarza i wykonanie zdjęcia radiologicznego. Pamiętać trzeba, że u osób z osteoporozą nawet drobny uraz może spowodować złamanie. Nie należy bagatelizować urazów i leczyć ich samodzielnie poprzez na przykład nastawianie zwichniętych palców - może mieć to późniejsze konsekwencje w postaci trwałej ograniczonej ruchomości stawu. Niewłaściwe leczenie złamań prowadzić może do zrostów patologicznych, lub np. braku zrostu. Właściwe leczenie urazów zapewnia tylko lekarz.
Najważniejsza jest ostrożność. Ponadto pomocne mogą być:
Pośrednie znaczenie w zapobieganiu urazom ma właściwy styl życia, dbanie o kondycję fizyczną, odpowiednia dieta - bogata w wapń i zapobiegająca powstaniu otyłości.