Łupież to nieestetyczna i uporczywa przypadłość, która może przytrafić się każdemu. Z głowy sypią się białe suche łuski - ten problem dotyczy wielu osób. Próby pozbycia się łupieżu często bywają nieskuteczne. Co jest przyczyną problemu? Jak zapobiegać łuszczeniu się naskórka skóry owłosionej głowy? Jak postępować, gdy już pojawi się łupież? Na te pytania odpowiedź można znaleźć w tekście poniżej.
Powszechnie łupieżem nazywa się każde łuszczenie się naskórka skóry owłosionej głowy. Definicja medyczna jest bardziej ścisła, wyróżnia łupież zwykły bez towarzyszących zmian zapalnych skóry oraz łupież tłusty. Łupież to schorzenie o przewlekłym, zmiennym i nawrotowym przebiegu. Częściej występuje tzw. łupież zwykły (suchy).
Łupież zwykły to drobnopłatowe złuszczanie się naskórka, bez zmian zapalnych, nie uszkadza on włosów. Jeśli zmiany nie są nasilone to nie dają większych dolegliwości, chociaż niekiedy może wystąpić świąd. Po umyciu głowy następuje krótkotrwała poprawa, bardzo szybko jednak złuszczanie nawraca. Łuski nie są mocno związane z podłożem, odpadają pod wpływem czesania włosów, co jest widoczne zwłaszcza na ciemnym ubraniu. Choroba dotyczy zwykle osób przed 20 rokiem życia.
Łupież zwykły może przechodzić w łupież tłusty, czyli w żółte, tłuste strupy przylegające do podłoża, z towarzyszącymi zmianami zapalnymi i świądem, sypiące się łuski są żółtawe, wilgotne i większe. Ten stan z kolei może prowadzić do łysienia łojotokowego.
Łojotokowe zapalenie skóry głowy od łupieżu tłustego odróżnia występowanie nasilonego stanu zapalnego. Oprócz łojotoku, tłustych strupów i przerzedzenia włosów widoczny jest rumień skóry, liczne krostki, grudki oraz objawy wysiękowe. Występuje świąd a nawet bolesność zmian.
Tego typu zmiany oprócz skóry głowy występują także często w postaci rumienia i złuszczania na skórze czoła, za uszami oraz na karku. Ponadto wystąpić mogą na skórze między łopatkami, na klatce piersiowej w pobliżu mostka, na twarzy i w okolicy narządów płciowych.
Łupież zwykły skóry gładkiej jest „odpowiednikiem” łupieżu zwykłego skóry owłosionej. To częste schorzenie, zwłaszcza u dzieci. Lokalizuje się zwykle na twarzy (między brwiami, na skórze brody), przybierając postać białawych, okrągławych ognisk bez objawów zapalnych i innych dolegliwości.
Osoba, u której pojawia się łupież zazwyczaj nie wiąże tego faktu z konkretną przyczyną. Przyczyny jednak są. Drażniące działanie na skórę głowy wywierane przez żele, pianki, szampony, farby czy też lakiery do włosów ma niebagatelny wpływ na pojawienie się łupieżu. Niekorzystnie może działać mocno chlorowana woda, czy też woda zanieczyszczona. Wyjście z mokrą głową na przeciąg, mycie głowy wodą o niewłaściwej temperaturze (zbyt zimna, zbyt gorąca), niewłaściwe spłukiwanie głowy oraz częste suszenie głowy suszarką sprzyja pojawieniu się łupieżu.
Podkreśla się rolę zakażenia skóry głowy drożdżakiem (rodzaj grzyba) Pityrosporum ovale. Ten mikroskopijny grzyb należy do fizjologicznej flory skóry, w niewielkich ilościach występuje na skórze głowy każdego człowieka (podobnie jak niektóre bakterie). W sprzyjających dla drożdżaka, a niesprzyjających dla człowieka warunkach zaczyna on sprawiać kłopoty, jego ilość zwiększa się i z niegroźnego „towarzysza” człowieka zmienia się we wroga. Powoduje on przyspieszone dojrzewanie komórek skóry i ich szybkie złuszczanie. Jakie czynniki sprzyjają zachwianiu równowagi między drożdżakiem a człowiekiem? Przede wszystkim jego namnażaniu sprzyja łojotok, niebagatelne znaczenie mają także niezdrowa dieta, stres, osłabienie organizmu, czy też alergie.
W leczeniu łupieżu zwykłego stosuje się leki zewnętrzne. Najczęściej leczenie łupieżu opiera się na szamponach zawierających odpowiednie substancje przeciwłojotokowe (np. siarkę), odkażające (grzybobójcze), złuszczające (np. kwas salicylowy) i drażniące.
Właściwe szampony przeciwłupieżowe dostępne są w aptekach. Najlepiej by wybór szamponu oraz sposób jego używania omówić z dermatologiem. Badanie lekarskie pozwoli pominąć etap „eksperymentów” i zwiększy szanse na szybką poprawę. Można skorzystać z gotowego szamponu, ich wybór jest duży. W niektórych jednak przypadkach stosuje się czasem preparaty robione, zawierające siarkę, kwas salicylowy, rezorcynol, dziegć, siarczek selenu i siarczek kadmu w odpowiednio dobranych przez lekarza ilościach.
W zaawansowanym łupieżu zwykłym pierwszym celem jest usunięcie nadmiernej ilości łusek. Użyć do tego można 5% oliwki salicylowej (gotowe preparaty do kupienia w aptece). Oliwką po lekkim podgrzaniu smaruje się głowę, następnie należy przykryć głowę folią i zawinąć ręcznikiem, po około 2-3 godzinach zmyć. To może wystarczyć w łupieżu zwykłym. Jeśli nie wystarczy, stosować można następnie przez kilka dni (7 do 14 dni) preparat sterydowy zalecony przez dermatologa.
W leczeniu łupieżu tłustego do pozbycia się łusek również stosować można oliwkę salicylową, jeśli zmiany są nasilone - przez kilka dni. W łupieżu tłustym, ze względu na częsty udział zakażenia drożdżakiem Pityrosporum ovale bardzo skuteczne są szampony zawierające leki przeciwgrzybicze, takie jak np. ketokonazol. Stosować też można preparaty sterydowe i dziegciowe. Właściwie dobrany szampon pozwala opanować sytuację.
Leczenie uzupełnia dieta bogata w witaminy z grupy B oraz w witaminy A i E.
Nie jest odkrywczym stwierdzenie, że na stan skóry głowy wpływa kilka czynników.
Powyższy artykuł daje jedynie ogólną wiedzę o problemie, jakim jest łupież. Dane tutaj przedstawione mają jedynie wartość informacyjną i nie mogą zastąpić profesjonalnej porady lekarskiej. W przypadku problemów zdrowotnych i jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się po poradę do lekarza. Tylko porada lekarska oparta na osobistym zbadaniu pacjenta, wywiadzie chorobowym i badaniach dodatkowych zawsze gwarantuje postępowanie bezpieczne, takie, które może dać pożądany efekt zdrowotny.